Батлагдсан чадлын тарифаар хэрэглэгчийн тоолуурын төрлөөс хамааруулан чадлын төлбөрийг тооцно

Тодорхой хугацааны интервалд чадлын утгыг бүртгэх боломжтой тоолууртай хэрэглэгчийн чадлын төлбөрийг тоолуурын санах байгууламжид бүртгэгдсэн чадлын мэдээлэлд үндэслэн тухайн сарын өдрүүдийн оргил ачаалалд (17.00-22.00цаг) оролцсон хамгийн их чадлын дундаж утгаар тооцно.

Чадлын утгыг бүртгэх боломжгүй энгийн тоолууртай, мөн чадлыг бүртгэх боломжтой тоолууртай боловч энгийн тарифаар тооцоо хийж байгаа хэрэглэгчийн чадлын төлбөрийг тооцохдоо хэрэглэгчийн тухайн сарын цахилгааны энергийн хэмжээг үндэслэн энэхүү аргачлалын 4.3-т заасны дагуу тодорхойлно.

• Чадлын тариф (Тчадал)
• Чадлын төлбөр (Тчадал төлбөр)
• Чадлыг бүртгэх боломжтой тоолуур
• Энгийн тоолуур
• Цагийн ялгаварт тоолуур
• Оргил ачааллын үргэлжлэх хугацаа
• Хэрэглэгчийн оргил ачаалалд оролцсон хамгийн их чадал
• Хамгийн их чадлын дундаж утга

380 Вольтоос дээш хэрэглэгчийн сарын хэрэглээг тооцохдоо трансформаторын үржих коэффициентээр боддог

Өөрөөр хэлбэл тоолуур нь гүйдэл ба хүчдэлийн трансформатораар дамжин холбогдсон бол цахилгаан эрчим хүчний хэрэглээг тооцохдоо тоолуурын заалтын зөрүүг трансформаторын үржих коэффициентээр үржүүлэн тодорхойлно. Энэ төрлийн хэрэглэгч нь ашиглах цахилгаан тоног төхөөрөмжийн ачаалал, суурилагдсан хүчин чадалдаа тохируулан гүйдлийн трансформаторыг сонгож суурилуулна. Хэрэглэгч ямар хүчдэлийн түвшингээс цахилгааны эх үүсвэрээ авснаас шалтгаалан трансформаторын үржих коэффициентийг тооцож гаргадаг. Бүх хүчдэлийн түвшинд гүйдлийн трансформатор 50/5 сонгон тавьсан бол трансформаторын үржих коэффициентийг дараах байдлаар тодорхойлно.

• К = 110000/100 х 50/5 буюу 11000
• К = 35000/100 х 50/5 буюу 3500
• К= 10000/100 х 50/5 буюу 1000
• К = 6000/100 х 50/5 буюу 600

Алдагдлын коэффициент гэж хэрэглэгчийн эзэмшлийн заагаас хэрэглээг бодож гаргах цэг хүртэлх шугамын алдагдлыг тооцохыг хэлнэ

Засгийн газрын 2001 оны 263 дугаар тогтоолын нэгдүгээр хавсралтаар батлагдсан “Цахилгаан эрчим хүч хэрэглэх дүрэм”-ийн 36-д “Тооцооны хэмжих хэрэгслийг дамжуулагч, түгээгч хангагч болон хэрэглэгчийн цахилгаан тоног төхөөрөмжийн эзэмшлийн зааг дээр тавина. Эзэмшлийн зааг дээр тоолуур тавиагүй тохиолдолд эзэмшлийн заагаас хэрэглээг тооцох цэг хүртэлх шугам болон трансформатор (ачааллын болон хоосон явалтын) дахь алдагдлыг шугам сүлжээг эзэмшигч хүлээнэ...” гэж заасны дагуу эзэмшлийн заагаас хэрэглээг тооцох цэг хүртэлх шугамын алдагдлыг тодорхойлох томъёо гаргалгааг авч ирээгүй хэрэглэгчдэд ойролцоогоор тооцон гаргасан 1,025 гэсэн алдагдлын коэффициентийг ашиглаж байна.

ЭХЗХ-оос баталсан цахилгаан эрчим хүчний үнэ тарифыг хэлж байна

Монгол Улсын нэмэгдсэн өртгийн албан татварын тухай хуулийн 11 дүгээр зүйлийн 11.1-д заасны дагуу 10 хувиар тооцно. Цахилгаан хэрэглэгчдийн сарын суурь тарифыг ЭХЗХ-ны тогтоолоор 1000 төгрөгөөр тогтоон мөрдүүлж байна. Дэлхийн улс орнуудын эрчим хїчний салбарт хэрэглэгчийн олон төрлийн тариф мөрдөгддөг бөгөөд хэрэглэгчийн сарын суурь төлбөр, чадлын тариф, энергийн тариф гэсэн үндсэн 3 хэсгээс бүрддэг. Цахилгаан эрчим хүчийг тасралтгүй үйлдвэрлэж, дамжуулан түгээж, хэрэглэгчдийг ямар ч үед /хоногийн 24 цагийн турш/ цахилгаан хэрэглэхэд бэлэн байлгадаг учраас зардалд үндэслэсэн суурь хураамжийг хэрэглэгчдээс авдаг. Нийслэлийн Засаг Даргын 2011 оны 6 дугаар сарын 17-ны өдрийн 472 тоот захирамжийн дагуу хог тээвэрлэсний төлбөрт 1 өрхөөс 2500 төгрөгийг сар бүр цахилгааны төлбөр дээр дээр нэмж хураадаг.